اتاق چسب در کارخانه ورقسازی و کارتن سازی

اتاق چسب در کارخانه ورقسازی و کارتن سازی

اتاق چسب در مجموعه چاپ و بسته بندی و کارتن سازی محلی برای تولید چسب مورد نیاز به منظور اتصال لایه های کاغذ ورق مقوایی می باشد واطلاعات فعالیت بخش اتاق چسب به مدیریت تولید، مسئول اتاق چسب و اپراتور چسب سازی ارتباط دارد. مسئولیت فعالیت اتاق چسب با مسئول اتاق چسب می باشد. در ادامه با الزامات مهم اتاق چسب آشنا می شویم.

فهرست موضوعی:

• مواد اولیه چسب سازی:
  • نام شیمیایی و خواص
  • نحوه حمل
  • نحوه چیدمان
  • نحوه تعیین جرم
  • برندهای پرمصرف
• دستگاه های موجود در اتاق چسب:

2-1-     نام و نحوه عملکرد

2-2-    عیوب دستگاه ها و راه حل ها

2-3-    چک آپ منظم

• روش ساخت چسب:

3-1-    روش تک مرحله ای

3-2-    روش دو مرحله ای

• روش نظافت در اتاق چسب:

4-1-   نظافت کف و فضای اتاق

4-2- نظافت دستگاه ها

• نکات ویژه چسب سازی
• عیوب احتمالی و راه حل ها
• ایمنی در چسب سازی:

7-1- ایمنی در هنگام استفاده از دستگاه ها

7-2- ایمنی در هنگام استفاده از مواد اولیه

• مواد اولیه چسب سازی
  • نام شیمیایی و خواص

در چسب سازی ویژه اتصال ورق های مقوایی عمدتا  از سه ماده استفاده می شود:

• نشاسته
• سود سوزاور
• براکس

در ادامه به توضیح هریک می پردازیم:

• نشاسته:

ماده اصلی چسب سازی نشاسته صنعتی( ₅₁₀O H ₆C ) ماده ای سفید رنگ، بی بو و بی مزه می باشد و در فرایند ساخت چسب با افزودن موادی به آن، به حالت ژله ای چسبناک درمی آید. این ماده در انواع زیر قابل استفاده است:

نشاسته ذرت

نشاسته گندم

نشاسته تاپیوکا

نشاسته سیب زمینی

نکته: توجه نمائید که نشاسته مورد استفاده در کاغذسازی متفاوت از ورق سازی می باشد.

نکته: نشاسته صنعتی قابلیت مصرف خوراکی ندارد.

نکته: جهت تولید نشاسته صنعتی از ذرت، بایستی فرآیند آسیاب خیس را به کار بردکه مراحل آن به قرار زیر است

• محیطی گوگرد دار فراهم می آید.
• ذرت در این محیط خیسانده می شود.
• به آسیاب کردن ذرت پرداخته می شود تا هنگامی که جرمش جدا شود.
• در ادامه پوسته و سبوس ذرت نیز به همین ترتیب جدا می شوند.
• سپس جرمی که پیشتر از آسیاب خیس به دست آوردید را جدا کرده، آب آن گرفته و خشک می شود.
• از ابزاری تحت عنوان سپراتور برای جدا سازی گلوتن نشاسته استفاده می شود.
• گلوتن بدست آمده آب گیری و سپس خشک می شود.
• در نهایت نشاسته ای به دست می آید که بایستی آن را آبگیری، خشک و غلیظ سازی کرد.

نکته: در کارخانه ورقسازی/کارتن سازی معمولا نشاسته صنعتی به صورت آماده تهیه می شود.

پارامترهای با اهمیت نشاسته: رطوبت، خاکستر، سایز، اسیدیته، رنگ، میزان SO2، پالپ و درصد نشاسته می باشد.

نکته: Ph نشاسته بین 4.5 تا 7 است و لمس آن با دست خطری ندارد.

• سود سوزاور:

مخلوط نشاسته و آب در دمای خاصی با هم زدن به حالت ژله ای می رسد، با هدف پایین آوردن این نقطه دما و تشدید ژله ای شدن میزان مشخصی از سود سوزاور (هیدراکسید سدیم با فرمول شیمیایی NaOH ) به آن افزوده می شود. این ماده به صورت جامد به صورت‌ پرک (فلکس) سفید رنگ استفاده می شود.

نکته: Ph سود حدود 13 است لذا دارای خاصیت شدید بازی است و می تواند سوزانندگی شیمیایی شدید ایجاد کند.

• براکس:

بوره یا بوراکس(Na₂[B₄O₅(OH)₄]·8H₂O ) یکی از مواد معدنی و از نمک‌های اسید بوریک است. بوره معمولاً به شکل پودر سفیدی متشکل از بلورهای نرم بی‌رنگ است که به آسانی در آب حل می‌شوند. هدف از استفاده از براکس در تولید چسب تقویت پیوند بین مولکولهای نشاسته وافزایش قدرت چسبندگی می باشد.

نکته: براکس سمی است لذا در استفاده از آن از وسایل حفاظت فردی استفاده شود.

نکته: در برخی از آشپزخانه های تولید چسب از فرمالدهید جهت ماندگاری بیشتر و عدم فساد چسب استفاده می شود، ولی به دلیل مشکلات محیط زیستی این ماده، مصرف آن به شدت محدود شده است

• نحوه حمل

مواد اولیه چسب سازی داخل بسته های 50 کیلویی(به صورت گونی شده) روی پالت قرار گرفته و بوسیله لیفتراک در انبار یا محل چسب سازی جانمایی می شود.

• نحوه چیدمان

لیبل زنی مواد، دسترسی ساده و قرار گیری روی پالت از موارد لازم جهت چیدمان مواد در آشپزخانه چسب می باشد.

• نحوه تعیین جرم

نحوه تعیین جرم مواد خشک بوسیله ترازو با ظرفیت 200 کیلوگرم و آب با درجه بندی مشخص شده روی مخزن چسب اندازه گیری می شود.

• برندهای پرمصرف

دو برند معتبر نشاسته: مهشاد، گلوکزان

برند سود: پرک

براکس معمولا به صورت وارداتی از ترکیه یا عربستان تامین می شود.

• دستگاه های موجود در اتاق چسب:
  • نام و نحوه عملکرد:

دو مخزن بالا و پایینی چسب:

این دو مخزن استوانه ای شکل دارای یک همزن در وسط می باشد و برای ساخت ژله و چسب نهایی به کار می رود.

لوله های بخار و ترموکوپل:

لوله های بخار جهت افزایش دمای مواد و ترموکوپل جهت اندازه گیری دما به کار می رود.

• عیوب دستگاه ها و راه حل های آن:

عدم کالیبراسیون ترموکوپل: نیاز به کالیبراسیون سالانه ترموکوپل وجود دارد.

ایراد فنی همزن

گرفتگی لوله های بخار

• چک آپ منظم:

لازمست هربار قبل از تولید، کلیه وسایل لازم جهت ساخت چسب چک شود. واحد فنی نیز به صورت فصلی، کنترل لوازم و تجهیزات را انجام می دهد.

• روش ساخت چسب:
  • روش تک مرحله ای:

اصطلاحا چسب های Z4 و Z5 (به منظور ساخت مقوای سه لایه و پنج لایه) به صورت چسب نیمه آماده در بازار موجود می باشد، که تنها با افزودن آب به آن قابل استفاده می باشد.

مزایای چسب نیمه آماده:

• ساخت چسب در یک مخزن و نیاز به زمان کمتر
• عدم نیاز به خرید سود و براکس(به دلیل وجود این افزودنی ها در چسب نیمه آماده)

معایب چسب نیمه آماده:

• در حالت عملیاتی، برای دستگاه ورقسازی موجود در کارخانه دارای کیفیت کمتری نسبت به چسب دو مرحله ای است(به ویژه در ورق 5 لایه). تغییر ویسکوزیته تقریبا میسر نیست و هزینه تمام شده بیشتر از چسب دو مرحله ای می باشد.
  • روش دو مرحله ای:
• مواد لازم:

1. نشاسته مخزن پایین:120 کیلو گرم
2. آب مخزن پایین:400 لیتر
3. نشاسته مخزن ژله:22.3 کیلوگرم
4. آب مخزن ژله:166 لیتر
5. براکس:2.17 کیلوگرم
6. سود: 4 کیلوگرم
   •  

آماده سازی مخزن ژله:

گام1: 166 لیتر آب به مخزن بالایی(ژله) داخل می شود.

گام2: 22.3 کیلوگرم نشاسته ذرت به آن اضافه می کنیم.

گام3: دما در این مرحله بایستی 32 درجه باشد.

گام4: دما را با تزریق بخار تا دما به 48 ای 50 درجه افزایش می دهیم. و سپس شیر بخار قطع می شود.

گام5: 4.4  کیلوگرم NaOH به مخلوط اضافه می کنیم (این عمل باعث بالارفتن دمای مخلوط تا 60 درجه می شود.) و پنج دقیقه آن را به هم می زنیم.

آماده سازی چسب اصلی:

گام1: میزان 400 کیلوگرم آب 32 درجه را به مخزن چسب اصلی اضافه می کنیم.(اینکار قبل از ساخت ژله صورت گرفته است.)

گام2: نشاسته را به میزان 120 کیلوگرم اضافه می کنیم. (اینکار قبل از ساخت ژله صورت گرفته است.)

گام3:  در حالیکه مخلوط در حال هم خوردن است محتویات مخزن ژله را به آن اضافه می کنیم مدت زمان لازم حدود 10-15 دقیقه است.

گام4: میزان 2.17 کیلوگرم براکس به مخلوط می افزاییم و محتوای مخزن را حدود 10 دقیقه به هم میزنیم.

اکنون چسب آماده است.

این چسب در حدود زمان یک ساعت آماده می شود و تا دو ساعت در مخزن قابل نگهداری است. معمولا در هر شیفت سه نوبت چسب آماده می شود.

• روش نظافت در اتاق چسب:
  • نظافت کف و فضای اتاق:

در هر شیفت بعد از اتمام کار با استفاده از دستگاه پخش هوا با فشار زیاد، گرد نشاسته که معمولا روی وسایل و کف اتاق قرار می گیرد زدوده می شود. در این عملیات استفاده از ماسک و عینک با درجه حفاظتی بالا برای پرسنل ضروری می باشد.

• نظافت دستگاه ها:

در هر ماه کف مخازن که مقداری ژله در آن ته نشین شده است با آب و مواد شوینده(موادی که ایجاد خوردگی نکنند) تمیز می شود.

• نکات ویژه چسب سازی:

دما، ترکیب دقیق و سرعت همزن، مواد اولیه مطلوب، کیفیت دستگاه پمپاژ بخارهمگی اثر مستقیم روی کیفیت چسب حاصل دارد. لذا دقت در اندازه گیری ها و کالیبراسیون سالانه لوازم ضروری می باشد. از لحاظ اصولی می بایستی نوع چسب تهیه شده برای سینگل و دابل همچنین هر نوع کاغذ متفاوت باشد، ولی از لحاظ عملیاتی این کار انجام نمی شود. دمای ژله ای شدن (ژل پوینت) در چسب تولید شده در کارخانه حدودا 58-61 درجه است. ویسکوزیته استاندارد ماکزیمم حدود 65-55 است.

• عیوب احتمالی و راه حل ها:

گرفتگی لوله های بخار، نوسانات کیفیت مواد اولیه، مشکل در پره چرخان مخازن، بیرون رفتن از کالیبراسیون و.. از ریسک هایی است که مسئول اتاق چسب می بایستی به آن توجه کند. و در زمان بروز مشکلات دستگاه از واحد فنی درخواست تعمیرات فوری نماید.

• ایمنی در چسب سازی:
  • ایمنی در هنگام استفاده از دستگاه ها :
• در هنگام شستشوی دستگاه از خاموش بودن کلیه اتصالات برقی مطمئن شوید.
• در صورت مشاهده مورد مشکوک از واحد فنی بخواهید دستگاه را چک آپ کند.
• از وسایل حفاظت فردی مثل عینک، ماسک و دستکش استفاده کنید.
  • ایمنی در هنگام استفاده از مواد اولیه:
• علاوه بر استفاده از وسایل حفاظت فردی به هیچ عنوان از بوییدن یا چشیدن جهت تست مواد اولیه استفاده نشود.
• کلیه مواد اولیه دارای برچسب خوانا و بزرگ باشد.
• هنگام ریختن مواد اولیه به داخل مخازن سعی شود این مواد در تماس با پوست اپراتور قرار نگیرد.
• روی بسته های سود و براکس برچسب سمی و خطرناک زده شود.
• از ورود افراد متفرقه به اتاق چسب جلوگیری شود.
• تلفن و زنگ هشدار در دسترس اپراتور جهت اطلاع رسانی در مواقع بحرانی قرارداده شود.
• آشپزخانه چسب می بایستی به کپسول آتش نشانی و دوش آب مجهز باشد.