آموزش کاربردی 5S در یک مجموعه کارتن سازی و چاپ وبسته بندی
مجموعه فعالیتهایی است که در قالب یک نظام فرهنگی- مدیریتی صورت می گیرد و بر ایجاد و حفظ محیطی سامان یافته ، مرتب، پاکیزه، زیبا و دلپذیر، استاندارد و با انظباط برای کار تأکید می ورزد 5S نام دارد. این موضوع می تواند در هر صنعتی مورد استفاده قرار گیرد در ذیل به کاربرد این فرایند نظم سازمانی در یک کارخانه کارتن سازی و چاپ و بسته بندی توجه می کنیم:
حوزه کاربرد: افراد، تجهیزات، نرم افزار و هرآنچه جزو ملزومات ورودی، فرآیند و خروجی سیستم های یک سازمان است.
تعریف و کاربرد هر S:
S1:
سوا کردن و دور کردن غیر ضروری ها Cleaning up– Sorting out /Seiri :نام
روش انجام:
برای پیاده سازی اولین S ، آیتم ها در مجموعه مورد نظر به سه دسته زیر جداسازی می شوند:
- ضروری: هر آنچه ضروری و سالم است.
- غیر ضروری: در سیستم استفاده نمی شود ومی بایستی به خارج از آن انتقال یابد.
- برچسب قرمزدار (رد تگ): هرآنچه که به نظر ما غیرضروری می آید ولی احتمال می دهیم برای فردی دیگر از واحد ما ضروری باشد، لذا اینگونه آیتم ها را در مجموعه ای جداگانه با برچسب “رد تگ” به مدت ده روز هلد می کنیم و این به آن معنا است که ” این موارد در حال خارج شدن است، اگر دلیلی داری بیاور.”
نکته: موارد ضروری که نیاز به تعمیر دارند را به واحد مرتبط ارجاع می دهیم و پس از اصلاح به سیستم بازمی گردانیم.
هنر اصلی:
دل کندن از بیخودی ها
مثال: در سالن تولید کارتن سازی معمولا مواد اولیه برای یک سفارش بیش از مقدار مورد نیاز است. به منظور نظم بخشی بیشتر و اجرای اصل یک، در انتهای هر شیفت کلیه مواد اولیه که برای سفارش قبلی مورد نیاز بوده است (مثلا سطل های رنگ نارنجی و سبز) را به انبار برگردانید.
S2:
نام: Systematic Arrangement- Keep in good order/Sitio / سامان دادن و مرتب کردن
روش انجام:
بعد از جداسازی، لازم است بهترین ترکیب چیدمان برای موارد ضروری باقیمانده در یک سیستم با اهداف زیر پیاده سازی شود:
- دسترسی ساده تر
- ایمنی بیشتر
- بهره وری بیشتر
همچنین قوانین زیر درچیدمان تمامی آیتم ها بایستی مشاهده شود:
- قانون 30 ثانیه: هرچه بخواهی باید بتوانید ظرف مدت سی ثانیه پیدا کنید.
- همه چیز لیبل خورده باشد.
- شفافیت در چیدمان لحاظ شده باشد. آنچه درون سیستم، جعبه و.. است قابل تشخیص یا رویت باشد.
- نام فولدر یا بخش ها مشخص باشد.
- FIFO لحاظ شده باشد.
- هر چیز دارای یک مکان یا محدوده ی زمان-مکان مشخص است، لذا تناظر یک به یک بین سوژه و لوکیشن وجود دارد.
هنر اصلی:
از آنچه دارید بهره وری بیشتری می توانید داشته باشید.
مثال: در قفسه های انبار ملزومات کارتن همه چیز لیبل بخورد و کد بندی شده باشد.
S3:
نام: /Seiso / Clean Sweeping – Keep سپیدی و پاکیزگی
روش انجام:
تمیز کردن مداوم، کنترل و بازرسی کردن روش مند آنچه در سیستم وجود دارد.
نکته:
به ریشه کثیف شدن و تا حد امکان حذف یا کم کردن آن نیز توجه کنید.
هنر اصلی:
تمیز کردن فکر و روح و جلا دادن آن
مثال: در سالن تولید کارتن سازی که دارای گرد کاغذ است، پس از پایان هر شیفت نظافت انجام شود.
S4:
حفظ وضعیت موجود/ Standardizing / Seketsu :نام
روش انجام:
روش انجام بر مبنای نگهداری وضعیت موجود و تهیه استانداردهای لازم الاجرا با هدف باقی ماندن حاصل فرایندهای انجام شده در چهار S قبلی می باشد.
موارد زیر مثال هایی از انجام S4 هستند:
- دائم درست نگه داشتن
- نوشتن دستورالعمل برای نامگذاری و چیدمان فایل ها
- خط کشیدن جهت مشخص کردن مکان اشیا
- استانداردسازی فونت ایمیل ها
قانونی که لازم است پس از اجرای S4 در سیستم مشاهده شود آنست که برای انجام هرکار تنها یک روش وجود دارد که طبق دستورالعمل های مکتوب در سازمان است. البته این روش ها قابل بهینه سازی است و به محض بهبود یا اصلاح آن، می بایستی دستورالعمل بروزرسانی شود.
هنر اصلی:
بهبود مدیریت دیداری (یعنی با یک نگاه کوتاه بتوان مشکلات را شناسایی کرد.)
مثال: در واحد سیستم ها و روش های کارخانه کارتن سازی، دستورالعمل هایی جهت اجرای بندهای 5S در هر واحد تنظیم و جهت اجرا ، ابلاغ گردد.
S5:
نام: /Self-discipline – Discipline/ Shitsuke سازمان یافتگی و انظباط
روش انجام:
بردن تمام موارد بالا در قالب یک فرهنگ سازمانی، لذا 5S تبدیل به یک اتفاق فرهنگی در سازمان می شود و حتی می توان یک روز مشخص برای بزرگداشت آن مشخص کرد. تغییر فرهنگ در این S بگونه ای است که می توان با نگاه به ظاهر محل فیزیکی و نرم افزاری تمامی افراد سازمان ویژگی های مطلوب مشترکی را در آن دید، که همان رعایت چهار S بالا می باشد.
هنر اصلی:
در این S ابعاد اجرای چهار S قبلی گسترش می یابد تا جایی که زندگی کاری و روزمره را حتی در مواردی مثل گزارش نویسی، صحبت کردن، ورزش کردن تحت تاثیر قرار می دهد.
مثال: می توان در یک روز مشخص از ماه ممیزی انجام داد و تاثیر آن را در پاداش پرسنل لحاظ کرد.